Γενικότερα, το παιδί δείχνει έναν ενστικτώδη φόβο προς το άγνωστο και το καινούριο. Βλέπει το σχολικό περιβάλλον σαν κάτι το αβέβαιο. Είναι φυσικό λοιπόν τις πρώτες μέρες της εισόδου του παιδιού στο σχολείο να υπάρχουν ακόμη και έντονες αντιδράσεις και άρνηση στο να πηγαίνει. Οι εκδηλώσεις αυτές μετά τις πρώτες εντυπώσεις, συνήθως υποχωρούν.

Συμπτώματα/συμπεριφορές παιδιών που αρνούνται να πάνε σχολείο:

•    Σωματικά: στομαχόπονοι, πονοκέφαλοι, πόνος στο λαιμό, ναυτία ή ζάλη, διάρροια, ιδιοτροπίες στο φαγητό, νυχτερινούς εφιάλτες, ενούρηση, κ.α. 
•    Πολλές απουσίες συχνά λόγων αυτών των συμπτωμάτων
•    Τα συμπτώματα εμφανίζονται κατά κύριο λόγο το πρωί
•    Την ώρα που πρέπει το παιδί να πάει σχολείο παρουσιάζει 
αντικοινωνική συμπεριφορά, όπως εκρήξεις θυμού, επιθετικότητα, υπερκινητικότητα, άρνηση να δεχτεί 
φαγητό
•    Η συμπεριφορά αυτή επιδεινώνεται τη στιγμή της αναχώρησης για το σχολείο ή κατά την άφιξη στο σχολείο
•    Συνήθως υπάρχουν ελάχιστα από τα παραπάνω κατά τα 
σαββατοκύριακα και τις διακοπές, ενώ εμφανίζονται την Κυριακή το βράδυ και τη Δευτέρα το πρωί.
•    Το παιδί αναζητά τους γονείς του κατά την παραμονή στο 
σχολείο και θέλει να γυρίσει στο σπίτι.
•    Τα συμπτώματα έχουν αρχίσει στο νηπιαγωγείο ή στην Α΄τάξη 
του Δημοτικού.
•    Τα συμπτώματα αρχίζουν το Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο.
•    Τα παιδί σε όλες τις υπόλοιπες δραστηριότητες του φαίνεται υγιές και ενεργητικό

Γιατί σχολική φοβία;
Είναι μια μορφή άγχους που μπορεί να εκδηλωθεί με το ξεκίνημα στον παιδικό σταθμό ή σχολείο. Οι πιο κάτω παράγοντες συμβάλλουν στο άγχος που βιώνει το παιδί:
•    Δυσκολίες στο να αποχωριστούν τον γονιό/ εξαρτημένη σχέση
Εαν είναι συνέχεια μαζί με τον γονιό, μαθαίνουν να εξαρτούνται και να βασίζονται πάνω του, οπότε έχουν ανασφάλειες όταν βρεθούν μόνοι τους. Δεν έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους ότι θα τα καταφέρουνε και μόνοι τους, και δεν ξέρουν πώς να είναι με άλλα παιδιά, αφού δεν είχαν την ευκαιρία να βρεθούν προηγουμένως σε μια τέτοια κατάσταση. 
•    Δυσκολίες στη μάθηση/αδύνατοι μαθητές
Εαν έχουν κάποιες δυσκολίες στη μάθηση, τότε δεν ενδιαφέρονται για το σχολείο γιατί είναι σαν μια υπενθύμιση για το πόσο αξίζουν (νιώθουν μειονεκτικά). Στη συνέχεια εαν είναι και οι γονείς  απογοητευμένοι που δεν προσπαθούν ή δεν είναι στο ίδιο επίπεδο με τα αδέρφια του, μπορεί να ασκούν πίεση με αποτέλεσμα το παιδί να έχει περισσότερο άγχος και φόβο ότι θα απογοητεύσει τον γονιό.
•    Άγχος για οικογενειακά θέματα
Μπορεί να υπάρχουν προβλήματα στο σπίτι μεταξύ των γονιών, ή με τα αδέρφια τους (αρρώστιες κτλ.), ή να είναι χωρισμένοι οι γονείς και να υπάρχει εχθρική σχέση ανάμεσα τους (π.χ. τσακωμοί, κατηγορά ο ένας τον άλλον). Αυτό μπερδεύει το παιδί, δεν ξέρει τί να πιστέψει ή να σκεφτεί. Υπάρχουν δυσκολίες συγκέντρωσης και ανασφάλεια όταν δεν είναι σπίτι για να βλέπει τί γίνεται. 

Πώς το αντιμετωπίζω; 
Γονείς: Food for thought
Διερωτηθείτε: Σχετίζεται ο φόβος με προβλήματα στις διαπροσωπικές του σχέσεις με άλλα παιδιά ή με εσάς τους ιδίους, με τη χαμηλή επίδοση ή με το σχολείο γενικά; Σχετίζεται με ένα γενικευμένο άγχος στο γονικό περιβάλλον; Υπάρχουν προβλήματα με την οικογένεια; Πώς εκφράζει το παιδί τα συναισθήματά του για το σχολείο;

ΤΙΡS:
•    Αν ξέρετε πως του είναι δύσκολο να σας αποχωριστεί:
-Πρέπει να βρείτε μια ισσοροπία με το πόσες ώρες είστε μαζί, και πόσες ώρες είστε μακριά. Πρέπει να μάθουν να εμπιστεύονται κι άλλους και πως ο γονιός δεν θα φύγει για πάντα, αλλά θα ξαναγυρίσει. Αφήστε τον να παίζει στο καθιστικό, καθώς εσείς είστε στη κουζίνα, ή φύγετε για 10 λεπτά (εαν έχετε βοήθεια) και επιστρέψτε την ώρα που του είπατε, για να δεί ότι εννοείτε αυτό που λέτε. 
•    Αν το πρόβλημα έχει να κάνει με την προσαρμογή στο σχολείο:
-Μάθετε τα ονόματα των παιδιών που θα είναι στη τάξη του και κανονίστε να παίξουνε κάποια μέρα μαζί. Μιλήστε με τις άλλες μητέρες και καλέστε τους στο σπίτι σας, για να γνωριστείτε καλύτερα. 
-Πηγαίνετε βόλτα στο σχολείο το σαββατοκυρίακο να παίξει στην αυλή. Θα τον βοηθήσει να γνωρίσει τον χώρο και να δημιουργήσει μια θετική εικόνα.
-Ενημερώστε τη δασκάλα για τις δυσκολίες του και αφήστε τον λίγο μαζί της 
- Δώστε του μια φωτογραφία με το αγαπημένο του αρκουδάκι και βάλτε την εκεί που κρεμάζει το παλτό του
•    Αν το πρόβλημα έχει να κάνει με το περιβάλλον στο σπίτι (τσακωμοί, χωρισμός)
-Τα παιδιά χρειάζονται δύο γονείς που τους αγαπούν και όχι να τους βάζουνε στη μέση. Σε κανένα παιδί δεν αρέσει να ακούει αρνητικά σχόλια απο τον ένα γονιό για τον άλλον
-Αν θα πάρετε διαζύγιο εξηγήστε πως έτσι θα είναι πιο ευτυχισμένοι οι γονείς και πως δεν φταίει αυτός σε τίποτα. Δώστε του ένα ημερολόγιο και κανονίστε πότε θα βρίσκεται με τον καθένα γονιό
•    Αν το πρόβλημα έχει να κάνει με το ότι είναι αδύνατος μαθητής
-Ξεκινήστε τον ιδιαίτερα μαθήματα
-Βοηθείστε τον να σκέφτεται θετικά π.χ. μπορεί να μην είσαι καλός στα μαθηματικά, αλλά είσαι πολύ καλός στη γεωγραφία!
-Δουλέψτε το δικό σας άγχος! Τα παιδιά σας νιώθουν όταν εσείς δεν είστε καλά ή είστε αναστατωμένοι. Αν εσείς είστε ήρεμοι γι αυτό το θέμα τότε θα ακολουθήσει και το παιδί.

Όποιος και να είναι ο λόγος για το άγχος του παιδιού, είναι σημαντικό να του αφιερώσετε κάποια ώρα, ακόμα και 30 λεπτά, χωρίς να σας διακόψουν παίζοντας ή κάνοντας ότι άλλο θέλει αυτό. Μέσω του παιχνιδιού πολλά παιδιά εκφράζονται. Αυτά που νιώθει είναι πραγματικά, ακόμα κι αν δεν έχει πραγματικούς λόγους να αισθάνεται έτσι.  Προσπαθείστε να το καταλάβετε, να μπείτε στη θέση του. Όταν του το δείξετε αυτό, νιώθει πως είστε με το μέρος του. Μόλις δείτε ότι πάλι είναι αρνητικό, αποσπάστε του τη προσοχή με ένα παιχνίδι ή κάτι που του αρέσει (μουσική, φωτογραφίες, ζωγραφιές). Μαθαίνει έτσι πως όταν δεν αισθάνεται καλά μπορεί να κάνει πράγματα που βοηθούν τη διάθεση του.

Όσο πιο πολύ αποφεύγει αυτό που του προκαλεί αγχος τόσο χειρότερα.  Η αυτοπεποίθηση του μένει χαμηλή και ο φόβος αυξάνεται. Οπότε μη παρασυρθείτε επειδή υποφέρει, και να λυγίσετε στα αιτήματα του. Αντιθέτως: προετοιμάστε τον για αυτό που θα συμβεί, ποιά τα εμπόδια και οι λύσεις, κάντε ένα θεατράκι για να νιώσει πιο άνετα (π.χ. “τώρα που θα φύγει η μαμά για 10 λεπτά, τί μπορεί να σε πειράξει περισσότερο; τί θα κάνεις όσο λείπω;”),  ή αγοράστε παραμυθάκια που μιλάνε για παρόμοιες δυσκολίες και διαβάστε τα μαζί. Κάντε του ερωτήσεις μετά, π.χ. “πώς νομίζεις ένιωσε το μικρό αρκουδάκι όταν έμεινε μόνο του;”

Οι γονείς σε αυτές τις καταστάσεις χρειάζονται ψυχραιμία και υπομονή. Η ενίσχυση της κοινωνικότητας και για τα παιδιά αλλά και τους γονείς στη φάση αυτή είναι σημαντική. Όσο περισσότερες επαφές και σχέσεις με συνομηλίκους έχει το παιδί από μικρή ηλικία τόσο μεγαλύτερη είναι η προσαρμοστικότητα του στο νέο περιβάλλον. Συχνά είναι χρήσιμη η εισαγωγή του παιδιού στον παιδικό σταθμό στην ηλικία των τριών ή τεσσάρων.
Συχνά και πολύ φυσιολογικά οι γονείς αισθάνονται την ίδια ανασφάλεια και άγχος για τον αποχωρισμού του παιδιού τους, ενώ αρκετά συχνά βιώνουν και ενοχές ιδιαίτερα όταν το παιδί έχει έντονες και άσχημες αντιδράσεις. Χρειάζεστε και εσείς μια στήριξη, και θα πρέπει και εσείς να αντιμετωπίσετε αυτές τις σκέψεις-συναισθήματα. Μη διστάσετε να συμβουλευτείτε ένα ειδικό για τα δικά σας θέματα αφού έχει επίδραση στη συμπεριφορά του παιδιού.