Όταν οι σκέψεις μας μετατρέπονται σε εμμονές:
Ένα συχνό σύμπτωμα άγχους

Οι επίμονες και αρνητικές σκέψεις είναι απο τα πιο συχνά σημάδια του άγχους ή μίας αγχώδης διαταραχής. Το περιεχόμενο αυτού του είδους σκέψεων δεν είναι ποτέ θετικό, αλλά έχουν να κάνουν με διάφορες ανησυχίες και φόβους που μπορεί να έχει ένα άτομο (κάποιες φορές έχουν ρεαλιστικούς καλούς λόγους να ανησυχούν, άλλες φορές αγχώνονται για ασήμαντα ή παράλογα πράγματα).

Ανκαι οι εμμονές είναι το πρώτο σύμπτωμα της «ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής» (obsessive compulsive disorder), δεν σημαίνει πάντα πως ένας πάσχει απο αυτό, αφού οι εμμονές είναι παρών και σε άλλες αγχώδεις διαταραχές όπως θα δούμε πιο κάτω.

Πώς δημιουργούνται και γιατί δεν φεύγουν;

Όσο πολύ προσπαθείτε να ΜΗΝ σκέφτεστε κάτι, τόσο πιο πολύ θα το σκέφτεστε. Αυτό γιατί το μυαλό θέλει να σας υπενθυμίσει πως τη συγκεκριμένη σκέψη, δεν είναι ανάγκη να τη ξανασκεφτείτε. Οπότε καταλήγετε να τη σκέφτεστε ξανά και ξανά (ασυνείδητα πάντοτε).
Ένας άλλος παράγοντας που επηρεάζει την ανάπτυξη των εμμονών, έχει να κάνει με το άγχος ενός ατόμου και εαν βιώνει μία τέτοια διαταραχή, όπως κρίσεις πανικού, κοινωνική φοβία, γενικευμένο άγχος κτλ. Εαν για παράδειγμα ένας έχει περάσει μία ή περισσότερες κρίσεις πανικού, οι εμμονές μπορεί να αναπτυχθούν γιατί φοβάται για την υγεία του και σκέφτεται ότι μπορεί να το ξαναπάθει σύντομα. Τα άτομα με κοινωνική φοβία (που συνήθως ανησυχούν εαν ρεζιλευτούν μπροστά απο άλλους), οι εμμονές τους περιεργάζονται τα διάφορα πιθανά σενάρια του τί μπορεί να γίνει, ή έγινε και ανησυχούν περισσότερο. Τέλος, τα άτομα που βιώνουν γενικευμένο άγχος (δηλαδή οι αρνητικές τους σκέψεις έχουν να κάνουν με καθημερινά προβλήματα), κολλάνε σε οτιδήποτε έχει να κάνει με την ασφάλεια τους, την υγεία τους, τα αγαπημένα τους άτομα κτλ.

Συμπέρασμα: ανκαι γενικά οι εμμονές είναι ένα σύμπτωμα της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής, είναι κάτι που μπορεί να επηρεάσει και να παρουσιαστεί και σε άλλα άτομα που βιώνουν μία οποιαδήποτε άλλη μορφή άγχους.

Τότε... έχω πρόβλημα;

Εκατομμύρια άτομα αναφέρουνε πως κολλάνε σε ιδέες και κάνουνε αρνητικές σκέψεις, αλλά ΔΕΝ έχουνε πρόβλημα με το άγχος ή με άλλη αγχώδης διαταραχή. Για να πούμε με σιγουριά πως οι εμμονές σας είναι μέρος μίας αγχώδης διαταραχής, πρέπει να συμβαίνουν πιο συχνά. Τόσο συχνά που επηρεάζουν την ποιότητα της ζωής σας, και σας εμποδίζουν να κάνετε αυτά που θέλετε. Για παράδειγμα, «πρέπει να πλένω τα χέρια μου 8 φορές κάθε φορά που αγγίζω ένα ξένο αντικείμενο», σας καθυστερεί απο το να διεκπαιρεώσετε τις δουλειές σας, να ετοιμαστείτε για να πάτε κάπου, ή αν είστε έξω πρέπει να πηγαίνετε συνέχεια στην τουαλέτα για να πλυθείτε. Αντιθέτως, εαν έχετε το συχνό «κόλλημα» σε κάποια θέματα (π.χ. «κάνω μπάνιο 1 φορά τη μέρα σίγουρα, γιατί δεν μου αρέσει να είμαι βρώμικος»), το οποίο δεν σας ενοχλεί και δεν σας προκαλεί προβλήματα/ στρες, τότε δεν έχετε κανένα απολύτως θέμα.

Πώς μπορώ να το δουλέψω αυτό το θέμα; Τί να κάνω;

Το πρώτο βήμα είναι αυτό της αποδοχής. Αποδεχτείτε πως αυτές οι σκέψεις/ εμμονές, είναι ένα σύμπτωμα άγχους. Σταματείστε να προσπαθείτε να τις διώξετε, ή εξαφανίσετε όταν εμφανίζονται.
Δεν έχετε τον έλεγχο του τί περνάει απτο μυαλό σας, γι αυτό δεκτείτε το όταν συμβαίνει, και μάθετε να μη δίνετε σημασία στις αρνητικές αυτές σκέψεις. Δείτε τις σκέψεις σας, σαν ακριβώς αυτό που είναι: θεωρίες, ιδέες, τις οποίες για κάποιον λόγο το μυαλό μας έχει αναπτύξει ή έχει εστιαστεί πάνω σε αυτές, και μην μπλεκτείτε στα σενάρια αυτά τα υποθετικά (πχ. «κι αν γίνει αυτό... και μετά αυτό...»). Δεν θα βρείτε τις απαντήσεις, ούτε θα καταλήξετε πουθενά, απλά θα αγχωθείτε περισσότερο και ως συνέπεια αυτού, θα κάνετε κι άλλες αρνητικές σκέψεις, και θα κολλήσετε.

Το άλλο που πρέπει να δουλέψετε είναι τις αντοχές σας όσο αφορά το άγχος. Επειδή δεν μας αρέσει καθόλου να βιώνουμε δυσάρεστα αισθήματα, θέλουμε να βρούμε αμέσως κάποιες λύσεις για να εξαφανιστούν αυτά. Επειδή δεν υπάρχουν πάντα λύσεις, αγχωνόμαστε περισσότερο. Μία εναλλακτική τακτική, είναι να μείνετε με το άγχος σας. Τί είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί; Θα ανακαλύψετε πως χωρίς να κάνετε κάτι, το άγχος σας σιγά σιγά θα μειωθεί, και σαν συνέπεια και η συχνότητα των εμμονών.

Για περισσότερες λεπτομέρειες και ανάλυση σε βάθος, είναι πολύ σημαντικό να συμβουλευτείτε κάποιο ειδικό.
Η Γνωσιακή συμπεριφορική ψυχοθεραπεία, είναι μία τεκμηριωμένη προσέγγιση, και αρκετά αποτελεσματική για το συγκεκριμένο θέμα. Μέσω κάποιων συνεδριάσεων θα μάθετε διάφορες τεχνικές και θα αποκτήσετε τις κατάλληλες δεξιότητες για το πώς να χειρίζεστε τις εμμονές σας.